Door: Hans Hofstra
Ze heeft al de halve wereld rondgereisd als coach, maar nu wacht Janneke Schopman misschien wel haar grootste uitdaging tot nu toe: het Duitse vrouwenhockeyteam terugbrengen naar de wereldtop.
De 48-jarige Nederlandse werd pas afgelopen november aangesteld bij de Duitse bond en staat nu als bondscoach aan het roer van ‘Die Danas’. De overgang ging razendsnel: wat begon als een rol als technisch directeur jeugdopleiding en assistent bij de dames, draaide binnen enkele weken uit op het hoofdtrainerschap, toen de toenmalige bondscoach Valentin Altenburg onverwacht opstapte. ,,Ik had eigenlijk nog nauwelijks iets gedaan en ineens veranderde alles. Toen Altenburg aangaf toch op te stappen na de Olympische Spelen in Parijs, was dat erg verrassend. Ik heb daarna veel vrijheid gekregen om mijn eigen weg te zoeken. Er was geen kant-en-klaar plan. Dus je begint gewoon te doen wat er moet gebeuren.’’
Het vertrek van Altenburg betekende niet dat hij verdween: hij nam Schopmans eerdere rol als technisch directeur jeugdopleiding over en begeleidt nu de nationale teams. Hij is volgens Schopman tevens bezig om de jeugdopleiding te verbeteren om in de komende jaren Duitsland zowel bij de mannen als de vrouwen aan de top te brengen en te houden.
Een nieuwe start
Schopman stond voor een enorme uitdaging. Ze moest een nieuwe organisatie leren kennen en kreeg te maken met een enorme leegloop binnen het team. Maar liefst zeven speelsters zwaaiden af na Parijs, waaronder ervaren krachten als Nike Lorenz, Charlotte Staphorst, Kyra Horn en Anne Schröder. ,,Sommigen hadden meer dan 150 interlands gespeeld, enkelen zaten er zelfs rond de 200. Dat is zóveel ervaring die je kwijtraakt. En ja, dan moet je opnieuw beginnen,’’ zegt Schopman nuchter. Toch ziet ze vooral kansen. Duitsland beschikt volgens haar over een uitstekende jeugdopleiding en talentvolle jonge speelsters, die al op jonge leeftijd in de Bundesliga meekomen. ,,Er zit echt veel potentieel. Ik zie glimpsen van hoe goed we kunnen zijn. We hebben wel tijd nodig om stabiel te worden. Hoeveel tijd? Dat durf ik niet precies te zeggen. Maar ik zie mogelijkheden en dat geeft energie.’’
Internationale ervaring
Schopman is bepaald geen groentje als het gaat om internationale coaching. Als speelster kende ze al successen met Nederland, onder meer olympisch goud in 2008. In 2017 werd ze aangesteld als hoofdcoach van de Verenigde Staten, waar ze vijf jaar werkte en het team naar de Spelen probeerde te loodsen. Daarna volgde een intensieve periode in India, waar ze als bondscoach van de vrouwenploeg meedraaide in de absolute top. Ook nam ze deel aan de prestigieuze Hockey India League voor clubs. Een opvallend feit: bij de Odisha Warriors, het team waar Schopman zou coachen, had de club op advies van de nieuwe Duitse bondscoach afgelopen winter een salaris van bijna 32.000 euro over voor Yibbi Jansen.
Toch kijkt ze met gemengde gevoelens terug op haar tijd in India. ,,Het was een fantastisch avontuur, maar ik kwam erachter dat ik misschien een te rooskleurige bril op had toen ik begon als hoofdcoach,” zegt ze eerlijk. ,,Toen ik twee weken terug was in Europa, dacht ik: oh, nu voel ik me weer normaal. Ik heb daar ruim een jaar onder constante stress geleefd. Familie en vrienden zeiden al dat ik weg moest, dat ik er niet goed uitzag. Maar ik bleef, omdat ik een droom had met dat team. Achteraf denk ik dat ik mezelf wat meer had moeten beschermen.” Nu, in Duitsland, voelt ze zich weer stevig staan. ,,Ik heb geleerd dat ik dicht bij mezelf moet blijven en niet teveel moet inleveren. Dat neem ik nu mee.”
Naast het veld staat Schopman bekend om haar gedrevenheid en analytische blik, en om haar warme band met speelsters. ,,Ik wil dat mijn teams niet alleen beter worden als hockeyers, maar ook als mensen,” zegt ze. Haar eigen achtergrond als oud-international helpt daarbij. ,,Ik weet hoe het is om de druk te voelen, hoe het is om alles te geven voor een droom. Daarbij geloof ik ook dat je het alleen volhoudt als je dicht bij jezelf blijft, als mens én als sporter. Dat probeer ik mijn speelsters mee te geven.”
De kracht van eigen verantwoordelijkheid
Het Duitse hockeysysteem is heel anders dan dat van Nederland of België, waar nationale teams wekelijks centraal trainen. In Duitsland trainen de speelsters bij hun clubs en zien ze elkaar als nationaal team relatief weinig. ,,Sommige speelsters werken zelfs fulltime naast het hockey. Ga er maar aanstaan! Ik vind dat ook mooi. Het vraagt veel eigen verantwoordelijkheid en dat vormt sterke karakters. Ik geloof daar als coach in.”
Tijdens de FIH Pro League, waarin Duitsland nu achtste staat van de negen teams, werkte Schopman met een wisselende selectie. ,,In Argentinië hadden we qua score misschien geen goede resultaten, maar qua veldspel waren er momenten die oké waren. Sommige speelsters zag ik daar pas voor het eerst. We hebben nu pas het gevoel dat we compleet zijn.” Toch kijkt ze vol ambitie naar de komende maanden. ,,Ik wil winnen. Natuurlijk moeten we realistisch zijn – we zijn jong, met weinig interlands in de benen – maar dat betekent niet dat we niet competitief kunnen zijn. Ik denk dat we met de meeste landen kunnen meedoen.”
Het verschil zit in details
Het EK later dit jaar, in eigen land, is een belangrijk moment. ,,Voor een vol stadion spelen is geweldig. Dat vond ik al als speelster in Nederland, dat voelde ik in India en dat geldt hier net zo. Natuurlijk willen we pieken tijdens dat toernooi, maar het gaat vooral om ontwikkelen. Nederland heeft alles op orde, kan elke week trainen. Wij moeten dat in korte tijd voor elkaar krijgen.”
Ze wijst op de internationale competitie als bewijs dat alles mogelijk is. ,,België is heel dicht bij Nederland gekropen, maar wint ook niet zomaar van iedereen. China, met een goede coach en groot budget, kan gevaarlijk zijn, maar is niet per se veel beter dan anderen. Ik denk dat vrouwenhockey tegenwoordig heel competitief is. Het verschil wordt vaak gemaakt met details als een strafcorner, aanvallend en verdedigend.” En wat is dan het unieke van Duitsland? ,,Dat laat ik nog even in het midden,” zegt ze lachend. ,,Maar ik geloof dat het belangrijk is om de cultuur van een land terug te laten komen op het veld. Daar zijn we nu mee bezig. Dat moet in ons DNA komen.”
Een coach met ambitie
Wat Schopman motiveert, is niet alleen het bouwen aan een team, maar ook het blijven leren als coach. ,,Ik vind coachen enorm fascinerend. Dingen leren, mezelf ontwikkelen, anderen helpen groeien. Of ik spijt heb van India? Nee, ik heb daar zoveel geleerd. Dat neem ik nu weer mee.” Ze ziet het als een logische stap dat ze met landen werkt in plaats van clubs. ,,Ik heb ook met clubs gesproken hoor. Dat was zeker interessant. Maar internationaal werken trekt me, dat is op dit moment wat ik wil.” Of zij degene is die Duitsland van de subtop naar de absolute top kan brengen? Ze aarzelt geen moment. ,,Ik zou liegen als dat niet mijn ambitie is. Ik denk dat het ook de ambitie is van de spelersgroep. We kunnen het zeggen, maar we moeten het ook gaan doen. Daar zijn we nu mee begonnen.”
Foto credit: World Sport Pics/ FIH media
